• 99 içerik
  • 11 kategori
  • 11 yorum
  • 5 tane de
  • denizci

  • 750 views

  • Mart 12, 2019

  • 0

  • 1

Denizcilik Terimleri Sözlüğü


All | # A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
There are currently 115 names in this directory beginning with the letter a.
Abaşo
Alt ve aşağı anlamında kullanılır

Abaşo Babafingo
Çift babafingolardan alttaki babafingo

Abaşo Babafingo Sereni
Çift olan babafingo serenlerinden altta olanıdır. Üzerlerinde bulundukları ana direklerin isimleri ile anılırlar. (Pruva abaşo babafingo sereni, Grandi abaşo babafingo sereni, Mizana abaşo babafingo sereni.)

Abaşo Gabya Sereni
Gabya çubuğu üzerinde bulunan iki gabya sereninden altta olanıdır. Üzerlerinde bulundukları ana direklerin isimleri ile anılırlar.

Abaşo Yakası
Bir yelkenin alt yakası

Abli
Seren ve bumba cundalarından aşağı iki tarafa inen halatlar

Abluka
Bir liman ağzını veya sahili belli bir mesafeden kuvvet kullanarak çevirmek, bunların dışarı ile irtibatlarını kesmek, giriş-çıkışı kontrol altında tutmak

Aborda
Bir teknenin diğerine veya bir iskeleye yanaşması

Abosa
Hisa edilmekte olan bir halatı veya vira edilmekte olan bir zinciri tut veya geçici olarak durdur anlamında verilen komut , bosaya vurmak

Abramak
Kontrol altına almak, komutası altında tutmak, üstesinden gelmek, deniz taşıtlarını yönetmek

Abrile
Trinket ve mayıstra yelkenlerinin istinga edilmeleri için verilen komut

Acenta/Acente
Gemi nakliyat şirketlerinin, gemilerini işlettikleri limanlarda gemilerine navlun temin etmek ve ticari işlerini yürütmek maksadıyla bulundurdukları yetkili şahıslardır.

Açevele
Serenlerin aşırılabildiği kadar prasya edilmesi. Bir yere asılan veya çekilen veya su üzerinde yüzdürülerek getirilen herhangi bir cismin bir yere çarpmaması veya kendine yakın bir cisimle çarpışmaması için yapılan bir donanım (Açevele tutmak)

Açevele Gönderi
Açevele işlemini yapmakta kullanılan gönder

Açığa Çıkmak
Rıhtıma aborda veya kıçtan kara olmuş bir geminin bulunduğu yerden avara ederek daha uzaktaki bir yere demirlemek için sahilden uzaklaşması.

Açık Deniz
Kıtalar arasındaki büyük denizlerdir. Diğer bir deyimle, denizin, herhangi bir devletin karasuları veya iç sularına dahil olmayan tüm kısımlarını kapsar. Açık denizler bütün devletlerin faydalanmalarına açıktır. Hiçbir devlet açık denizlerden yalnız kendisi yararlanamaz. Açık denizler karalardan farklı olarak mülkiyeti iktisap edilmek üzere işgal edilemez.

Açık Düşmek
Bulunulması arzu edilen mesafeden bir sebep veya etki (rüzgar akıntı vb.) nedeniyle uzakta bulunmak

Açık Liman
Serbest liman; ülkeler arası mal giriş ve çıkışlarında gümrük işlemi yapılmayan liman

Açılır Bakla
Zincir kilitlerini birbirlerine eklemekte veya zincir üzerinde bulunan fırdöndünün iki ucundaki baklalara takılan ve gerektiği zaman kolay ve çabuk açılabilen bakla.

Adi Yeke
Filikalarda ve ufak deniz araçlarında dümeni istenilen tarafa basmak için dümen boğazına girecek şekilde bir ucu oyulmuş ve ağaç veya demirden yapılmış kol.

Admiraltı Demiri
Çiposu kollarına dik olan demirlerdir. Çipolar bu tip demirlerin bir kısmında sabit, bir kısmında ise hareket edebilir şekilde yapılırlar. Bu tip demirlerin tutması diğerlerine nazaran daha fazladır.

Ağ Gözü Açıklığı
Ağ ıslakken, ağ ipinin ve düğümünün kalınlığına bakılmaksızın gergin halde bir ağ gözünün birbirine karşılıklı iki düğümü arasındaki mesafe

Aganta
Hisa veya laçka edilmekte olan bir halatın veya zincirin kısa bir zaman süresi için akışının durdurulması, tutulması için verilen komut [Aganta iskota, aganta borina borinata]

Ağır Ağır Gel
Bulunulan rotadan başka bir rotaya yavaş yavaş dönülmesi istenildiği zaman serdümene verilen komut

Ağır Deniz
Dalga boyları ile dalga yükseklikleri büyük ve çarpma basınçları fazla olan denizler.

Ağız Bağı
Ağır yüklerin kaldırılması sırasında kanca ağzının açılmaması için kanca ağızlarına yapılan bağ

Ağız Kuşağı
Armuz kaplamanın (bindirme kaplamanın da] en üst sırası

Akmak
Demir memesinin suya temas edecek şekilde fundoya hazır bulundurulması

Al (Alberaber)
Filika avara ettikten ve kürekler puta ettirildikten sonra küreklerin çekilmesi için verilen komut

Al İskele
Yalnız iskele taraftaki küreklerinin çekilmesi için verilen komut

Al Sancak
Yalnız sancak taraftaki küreklerin çekmesi için verilen komut

Alababula
Birbirleriyle anlaşamayan, birlik ve düzenlik görülmeyen gemi personeline verilen isim

Alabanda
Bordanın iç kısmı

Alabanda Etmek
Dümenin basılabildiği kadar bir tarafa basılması (Sancak alabanda, iskele alabanda)

Alabora
Altüst olma, teknenin ters çevrilmesi

Alaborina Seyretmek
Borinaları sonuna kadar lava edip yelkenleri rüzgarla doldurarak mümkün olduğu kadar rüzgara yakın seyretmek.

Alamana
Odun, kömür taşımakta veya balık avlamakta kullanılan büyük kayık

Alarga
Sahilde bulunmayan açıkta bekleyen. [Alargada bekle]

Alargaya Çıkmak
Bir geminin sahil ile ilişiğini kesip, sahilden uzaklaşması, açığa çıkıp yatması

Alberaber
Hep birlikte kürek çekmek için verilen komut.

Albura (Albura Etmek)
Aksi yön veya duruma getirmek anlamında verilen komut. Bir filikanın kalastrasından kaldırılıp veya içeri vaziyette iken basılıp, dışarı çevrilmesi

Alesta
Hazır olmak, hazır olarak apikoda beklemek. Alesta tramola [Tramola etmeye hazır ol] Alesta ferro [Demir atılmaya hazır]

Alesta Ferro
Demirin fundoya hazırlanması için verilen komuttur. Bu komutun verilmesi ile ırgat kontrol edilir ve zincirin serbestçe akmasını sağlayacak her türlü önlem alınır, bosa pimleri serbest hale getirilir ve demirin ağırlığı yalnız bosa üzerine biner. Demirin fundoya hazır olduğu köprü üstüne “Alesta Ferro Sancak / İskele” denilerek bildirilir.

Alesta Tramola
Yelkenle seyreden gemi ve deniz araçlarında tramola etmeye hazır olunması için verilen komut. Bu komuttan kısa bir süre sonra dümene basılır ve dönüş başlar. Bu arada hangi taraftan dönüş yapılacağını belirtmek için “Alesta orsa alabanda tramola” veya “Alesta boci alabanda tramola” şeklinde komut verilir.

Alma Kürek (Alma)
Hep birlikte kürek çekerken çekmeyi durdurmak için verilen komut

Almanak
Güneşin, ayın ve gezegenlerin doğuş ve batış zamanları ile seyir branşını ilgilendiren diğer astronomik bilgileri kapsayan ve her yıl yayınlanan kitap.

Altabaşo
Bir yelkenin alt yakası, alt ve aşağı anlamında da kullanılır.

Amatör Balıkçı Teknesi
Tam boyları 8 metreden az ve motor gücüyle yürütülen amatör balıkçılık yapmak amacıyla kullanılan deniz aracı.

Amatör Balıkçılık
Sadece spor ve dinlence amacıyla yapılan, maddi ve ticari kazanç gayesi gütmeyen balıkçılık etkinliği.

Ambar
Gemilerdeki eşyaların, yüklerin muhafaza edildikleri gemi dahilindeki bölgelerdir. Kullanıldıkları maksatlara göre isim alırlar. Ticaret gemilerinde ambarlar su geçirmez bölmelerle ayrılmıştır.

Ambar Ağzı
Yük konması veya çıkarılması için güvertelerin ambar hizalarına gelen kısımları

Ambar Kapağı
Ambarların kullanılmadığı zamanlarda kapatılması için kullanılan kalın tahta kalaslar veya kalın saçtan yapılmış kapaklar.

Ambar Payı
Gemilerdeki ana direklerin ana güverteden ıskaçaya kadar olan kısmı.

Ambargo
Bir devletin, bazı durumlarda diğer devlet gemilerine el koyması veya kendi karasuları içerisindeki gemilerin bu suları terk etmesini istemesi veya bunların belli malları taşımasını yasaklaması.

Amora
Trinket ve mayıstra yelkenlerinin açılmaları için verilen komut

Amora Yakası
Dört köşe bir yelkenin alt ve ön tarafındaki yaka [Karula yakası]

Ana Çarmık
Ana direkleri yanlarından tutan sabit armalar

Ana Güverte
Geminin veya teknenin üzerinde yürünen en üstteki güvertesi

Ana İstiralya
Ana direklerin kapelelerinden pruva yönüne doğru uzatılan tel veya lif halatlardan yapılmış sabit armalar

Ana Omurga
Postaların bağlandığı, baştan kıça kadar uzanan ağaç / demir kısım

Ana Serenler
Ana direk üzerinde bulunan serenlerdir. Bulundukları ana direklerin isimleri ile anılırlar. Pruva direğindekine trinket, grandi direğindekine mayıstra, mizanadakine foa denir.

Ana Yelkenler
Ana serenler üzerine açılan yelkenlerdir. Bu yelkenler açıldıkları ana serenlerin isimleri ile anılırlar. Trinket yelkeni, mayıstra yelkeni, foa yelkeni.

Anafor
Bir akıntının, akış yönünün aksine doğru yön değiştirmesine denir. Anafor suları daha ziyade girinti ve çıkıntıları fazla olan sahillerde görülür.

Anele
Hareketli demir halka

Anele Harbisi
Anelelerin açık olan taraflarını kapatmak için kullanılan demirden yapılmış pimlerdir. Anele harbileri kılavuzlu veya pimlide olabilir.

Anele Kilidi
Zinciri demirin anelesine bağlayan ve bir ucu anele harbisi ile kapatılan bir tarafı yarım daire şeklinde diğer tarafı anele harbisinin geçmesi için yassıtılıp ortası delinmiş olan dökme demirden yapılmış kilitlerdir.

Anemometre
Rüzgarın saatteki hızını deniz mili olarak ölçen cihaz.

Apazlama
Kemere istikametinden gelen bordaya dik olarak esen rüzgar. Bu rüzgarı kullanarak seyretmeye apazlama seyir denir.

Apiko
Demirin vira edilişinde deniz dibinden kurtulup dimdik durduğu vaziyet; veya dikkatli olarak beklemek.

Apıştırmak
Demirler arasındaki mesafe ve zincirler arasındaki açı pek yakın olmamak üzere çifte demir atmaktır. Bu şekilde demirlemenin amacı dar olan liman sahalarında geminin gezmesine engel olmaktır.

Apolet
Omuzluk;subay rütbelerini göstermek üzere omuzlarının üstünde elbiseye bağlı işaret

Ara Liman
Ana limanlar arasında kalan ve zorunlu hallerde gidilen liman.

Arma
Sabit donanım [Direk çarmıhları, istralyalar] Geminin güvertesinden yukarıda bulunan direkler, serenleri ve bunlar üzerindeki halat donanımları ile kullanılan her türlü eçhize. Donanımların sabit olanlarına (ana), hareketli olanlarına (selviçe) denir.

Arma Bozuntusu
Vasıfları bozulmuş ve kullanılmayan eski halatlara denir. Bu halatların kısmen sağlam kalmış olan kısımları ayrılarak örülür ve paspas veya palet yapmak için kullanılır.

Arma Budatmak
Fırtına etkisi ile arma, seren ve yelkenlerin kopup uçması durumu

Arma Buranda
Burandaların (Hamakların) yatmak üzere erat mangalarında bulunan yerlerine kurulması. Arma buranda terimi aynı zamanda yatma saatini de ifade eder.

Arma Doldurmak
Direk ve direkler üzerindeki çubukların sert rüzgarlarda esnemesine engel olmak için ana armaların boşluklarını almak.

Arma Etmek
Herhangi bir şeyi kaldırmak, yerine koymak, bağlamak, hazırlamak.

Arma Soymak
Hareket edebilen armaların onarımı veya kışın yağmur ve kardan zarar görmemeleri için yelkenlerin aşağıya indirilmeleri.

Armada
Donanma

Armador
Armaları donatan, yerlerine koyan ve gemi dahilinde armalarla ilgili her türlü işleri gören yetişmiş personel.

Armadora
Selviçeleri bağlamak üzere alabandalara konulan ağaç veya demirden yapılmış yerler.

Armatör
Donatan.

Armuz
Güverte ve borda kaplama tahtalarının arasındaki çizgi

Armuz Açmak
Ahşap teknelerin kalafat edilmeleri için armuzlarda bulunan eski kalafat malzemelerinin çıkarılması suretiyle armuzları açmak.

Armuz Kaplama
Borda veya güverte kaplama tahtalarının uzunlamasına ve kenar kenara birleştirilmesi suretiyle yapılan bir kaplama usulü.

Armuz Tutmak
Tabura geçen personelin aynı hizada durabilmeleri için ayakkabı burunlarını armuz veya yerdeki çizgi hizasına getirmeleri.

Arya
Yelkenin, sancağın veya çubukların aşağıya indirilmesi [Arya sancak, arya kürek]

Arya Kürek
Çekilmeyip, puta vaziyetinde tutulan küreklerin içeri alınıp, palaları başa bakmak ve alabandalara yakın bulunacak şekilde oturaklar üzerine konması için verilen komut

Arya Sancak
Gemilerin kıç gönderlerine veya gizlere çekilen sancağın akşamları güneşin batışı ile birlikte tören ile indirilmesi.

Arya Sancak Zamanı
Milli sancakların akşamları güneşin batışı ile indirilmesi, arya edilmesi zamanı. Arya sancak zamanından sonra demirleyen gemilerde demirin fundosu ile birlikte Milli sancak hiçbir tören yapılmadan arya edilir.

Arya Sofra
Yemek masalarının yemek zamanında yerlerinden alınarak yemek yemek üzere hazırlanması.

Aşırma Kürek
Her oturakta bir kürekçinin oturması ve kürekçilerin çapraz oturmaları suretiyle küreklerin düzenlenmesi. Daha ziyade kiklerde bu şekilde kürek çekilir.

Aşırtma Praçera Yelken
Kavançalı seren yelkeni

Askı İzbirosu
Çımalarından biri kasalı, diğeri cevizli veya her iki çıması da dikişli izbiro

Askı Mapası
Bir demiri kaldırmak için bedenine konmuş olan mapa

Askıya Almak
Batma tehlikesinde olan bir geminin emniyetli bir mevkiye kadar getirilmesi için gemi bordasına alıp, bağlamak; Geçici olarak durdurmak.

Aşoz
Kaplama tahtaları için omurga ve bodoslamalara açılan oyuklar.

Avadanlık
Herhangi bir işin yapılmasında kullanılan yardımcı alet ve malzeme.

Avara (Avara Etmek)
Gemi, bot veya teknenin yanaşmış olduğu yerden ayrılması

Avarya
Gemiye veya yüke, kendi yıpranmalarından veya buz, sis gibi doğa kuvvetlerinden yahut kaptan veya tayfa gibi yükle ilgili kimselerin eylemlerinden veya savaş sırasında uluslar arası deniz ticareti hukukunun içerdiği özel kuralların mülkiyeti korunmamasından dolayı ortaya çıkan maddi hasarlar ile olağanüstü giderler

Avdet Etmek
Bir yere varmak

Ayak Kafesi
Lumbarağızları veya köprüstünde ayakların güverte ile temasını kesmek için ağaçtan yapılmış kafesler

Ayak Paleti
Ayakkabıların altlarını silmek için eski halatların (Arma bozuntusu) örülmesi suretiyle yapılmış paletler; Paspas .

Ayak Torno
Donatılan bir halat bedeninin herhangi bir yerinden geçebilecek şekilde yapılmış mandallı ve menteşeli makara.

Ayandon
Ocak ayının sonlarına doğru esen şiddetli ve soğuk fırtına.

Aybocu/Ayboci
Zincirin ırgat çalıştırılarak aşağı alınması, indirilmesi.

Aydos Vardiya
Vardiya nöbetlerinin saat 16-18 ve 18-20’ye kadar olanları. Öksüz vardiya da denir.

Ayı Bacağı
Rüzgarı pupadan alarak seyreden yelken gemilerinde açevele gönderleri kullanılarak iskotaların birini sancak, diğerini iskele bordaya doğru açmak suretiyle yelkenlerin rüzgarla dolmasını sağlamak ve süratli gitme imkanını veren yelkenle seyir usulü.

Aykırı Seyir
Rotaları birbirlerine nazaran ters yönde veya bu yönlere yakın bir rota izleyerek yapılan seyir.

Aykırlama
Akıntı veya rüzgar etkisi ile demir üzerinde yatan bir geminin demir yönünün aksi yönünde salması.

Ayna Kıçlı
Kıç tarafları sivri olmayıp kemere istikametinde düz olan tekne.

Aynalık
Kıç bodoslama üzerine konan ve dümen iğneciğinin üzerine konduğu tahta levha [Ayna kıçlı tekneler]

Aynalık Tahtası
Bir teknede kıç taraftaki havuzda otururken arkaya dayanmak için konulmuş olan tahta levha

Ayvaz
Gemilerde doktor yanından çalışan sıhhiye erleri

Yazar: denizci

90 yazı yazmış
Profilini Gör
YORUM YAP

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir.